تعدادي از عمارات و محوطه هاي باستاني در شهرستان ابهر در نوشته هاي قبلي معرفي شده اند اينجا برخي ديگر  از عمارات و محوطه هاي باستاني شهرستان را معرفي مي كنم

ارگ سلطنتي ابهر

معبد صخره اي داش كسن ابهر

بناي تاريخي چلبي اوغلي ابهر

حمام سالار ابهر

ارگ سلطنتی ابهر
در حدود 37 کیلومتری شهرزنجان از شمال شهرستان ابهر و در وسط شهر تاریخی سلطانیه، ارگ سلطنتی سلطانیه که درگذشته کهن دژ نامیده می شد، با ابعادی در حدود 450 × 450 متر در زمینی به مساحتتقریبی 18 هکتار واقع شده و بناهای تاریخی و آثار قدیمی و ارزشمند بسیاری را در برگرفته است. محدوده ارگ از دو بخش خندق و حصار تشکیل شده...

 و آثار ارزشمندی از معماریو شهرسازی دوران مغول را در خود جای داده است. ارگ سلطنتی سلطانیه که خواجهرشیدالدین فضل الله (وزیر با لیاقت الجایتو) نایب التولیه آن بوده است، علاوه برگنبد بزرگ سلطانیه که در قسمت جنوب باختری آن قرار گرفته، شامل بناهای متعددی بودهاست که مجموعه ابواب البر، جالب ترین و مهم ترین عنصر شهری این منطقه را تشکیل میداده است. ابواب البر شامل مدرسه، دارالشفاء که محل درمان بیماران بوده، دارالضیافهکه مرکز پذیرایی از مسافران و مامورین دولتی و ادای نذورات رسمی و مراسم آشپزیبوده، دارالکتب که کتابخانه عمومی بوده، دارالسیاده که در آن ها از سادات مسافرپذیرایی می شده، خانقاه که صوفیان و سالکان طی مراحل تصوف و ارشاد مریدان خود را درآن جا تربیت می کردند، بیت القانون، دیوانخانه ای به نام کریاس، مسجد جامع وبالاخره آرامگاه سلطنتی با موقوفات متعدد، از مهم ترین قسمت های ارگ سلطنتی بودهاست. امروزه تقریباً تمام بناهای یاد شده به جز گنبد عظیم سلطانیه که در جنوبباختری ارگ قرار گرفته، از بین رفته اند که تلاش و پیگیری از سوی باستان شناسان وکاوشگران برای شناسایی آثار این دوره در محدوده ارگ در جریان است.
معبد صخره ای داش کسن ابهر

معبد صخره ای داش کسن یا مجموعه غارهای داش کسن که در حدود 10کیلومتری جنوب خاوری روستای ویر و ارتفاعات سلطانیه واقع شده، نیایشگاه آیینمهرپرستی درعهد ساسانیان بوده است. این معبد با پلانی چلیپایی همراه با محرابهمهرپرستان به سده های اول و دوم میلادی تعلق دارد. نقش و نگارها و طرح های داخل اینغار در دوره های مختلف تاریخی و بیش تر توسط حاکمان وقت یا نزدیکان آن ها صورتگرفته است. مسلم شده که قدمت نقوش موجود در غار به دوره ایلخانان مغول یعنی قرنهشتم هجری قمری بازمی گردد. معبد داش کسن که از نظر نقشه و خطوط تزیینی از باارزشترین نمونه های معماری صخره ای در طول تاریخ معماری ایران به شمار می آید، در زمانخود بسیار مقدس بوده و نقوشی از هنر چینی و ایرانی را بر تن خود دارد که اکنونبسیار مهم هستند. از میان نقش های چینی این معبد، نقش اژدهایی به طول 5 متر و عرضحدود 5/1 متر قابل ذکر است که از بزرگ ترین نقش های معبد به شمار می آید. طاقچه هایزیبایی که در قسمت های باختری و خاوری معبد و در کنار نقش اژدها کنده شده اند، ازدیگر آثار باارزش سنگ تراشی در این غار هستند. نقش های اسلیمی موجود در این غار کهبسیار هنرمندانه تراشیده شده اند، نمایانگر دخالت هنرمندان مسلمان در به وجود آوردننقش های این معبد است.
بنای تاریخی چلبی اوغلی ابهر
بنایتاریخی و معروف چلبی اوغلی منسوب به سلطان چلبی است و به نظر می رسد در قرن هشتمهجری قمری ساخته شده باشد. مجموعه بناهای چلبی اوغلی در جنوب باختر منطقه سلطانیه ودر مسیرعبوری سلطانیه به خدابنده قرار گرفته است. این بنا مقبره سلطان چلبی است کهمی توان آن را به دو بخش خانقاه و مقبره تقسیم کرد. ستون های رواق دور صحن خانقاهدر ضلع باختری در حال مرمت و بازسازی هستند. براساس نظر پژوهشگران، ساختمان خانقاهکه شامل صحن مرکزی است، زودتر از ساختمان مقبره ساخته شده است. کتیبه ای که در قسمتایوان جنوبی حک شده، یکی از مدارک مهم در یافتن تاریخ واقعی خانقاه است. از متنباقیمانده این کتیبه، چنین استنباط می شود که بنای خانقاه بین سال های 657 و 683ساخته شده است. طرح معماری خانقاه با الهام از افکار و عقاید صوفیه ساخته شده و ازساخت هر یک از این فضاها منظور خاصی وجود داشته است. در ضلع های باختری و باختریخانقاه، 9 حجره به طور قرینه و روبروی هم قرار گرفته اند. بنای چلبی اوغلی روبرویگنبد بزرگ سلطانیه و بقعه ملا حسن کاشی قرار گرفته و از کنار هر یک از این سه بنا،دو بنای دیگر را به راحتی می توان دید.
حمام سالار ابهر
حمام سالار که در محوطه ارگسلطنتی قرار گرفته در دوره قاجاریه و توسط سیف علی خان کلانتر ساخته شده و در دورهپهلوی به نام حمام سالار مشهور شده است. هم اکنون این حمام در حال آماده سازی برایاحداث سفره خانه سنتی در محوطه ارگ می باشد